პოლიტიკა

მდინარე ენგური, სვანეთი © გარემოს დაცვისა და სოფლის მეურნეობის სამინისტრო

საქართველოში წყლის რესურსების მართვის სფეროში, ორგანიზაციული სტრუქტურა მრავალფეროვანია, რაც ასახულია წყლის მართვის სხვადასხვა ასპექტების, ინსტიტუციებს შორის როლებისა და პასუხისმგებლობის განაწილებაში.

საქართველოს გარემოს დაცვისა და სოფლის მეურნეობის სამინისტრო წრამოადგენს წყლის რესურსების მართვის სფეროში ერთიანი პოლიტიკის შემუშავებასა და განხორციელებაზე პასუხისმგებელ ორგანოს. სამინისტრო ახორციელებს წყლის რესურსების მართვის საკითხებში პოლიტიკისა და კანონმდებლობის შემუშავებას, გარემოსდაცვითი ზემოქმედების შეფასების ანგარიშებში წყლის საკითხებთან დაკავშირებით გარემოსდაცვითი ზემოქმედებების შემარბილებელ ღონისძიებათა გეგმის შეფასებას, ზედაპირული წყლის ობიექტებიდან წყლის ამოღების ტექნიკური რეგლამენტებისა და ზედაპირული წყლის ობიექტებში დამაბინძურებელ ნივთიერებათა ზღვრულად დასაშვები ჩაშვების ნორმების პროექტების განხილვასა და შეთანხმებას, წყალმოსარგებლეთა სახელმწიფო აღრიცხვის წარმოებას, სასმელი წყლის ხარისხის მონიტორინგს, წყლის რესურსების მომხმარებლებისგან (სამელიორაციო კომპანიები, ჰიდროელექტროსადგურები და თბოელექტროსადგურები, სამრეწველო ობიექტები, და სხვ.) წყლის გამოყენების ყოველწლიური სახელმწიფო სტატისტიკური აღრიცხვის ფორმების მიღება-დამუშავებას, სარწყავ სისტემებზე ზედამხედველობასა და სახელმწიფო კონტროლს და სხვ.

საჯარო სამართლის იურიდიული პირი (სსიპ) გარემოს ეროვნული სააგენტო ექვემდებარება საქართველოს გარემოს დაცვისა და სოფლის მეურნეობის სამინისტროს და პასუხისმგებელია საქართველოს მთელ ტერიტორიაზე ზედაპირული და მიწისქვეშა წყლების მონიტორინგის სისტემების შექმნაზე და მათი ფუნქციონირების უზრუნველყოფაზე. გარემოს ეროვნული სააგენტო, ასევე, პასუხისხმგებელია ზღვის გარემოს ჰიდრობიოლოგიური და იქთიოლოგიური მონიტორგის განხორციელებაზე კონტინენტურ შელფზე, სანაპირო და გარდამავალ წყლებზე.

საქართველოს გარემოს დაცვისა და სოფლის მეურნეობის სამინისტროს სახელმწიფო საქვეუწყებო დაწესებულება (სსდ) - გარემოსდაცვითი ზედამხედველობის დეპარტამენტი პასუხისმგებელია ზედაპირულ წყლებზე ტექნიკური რეგლამენტებით დადგენილი პირობების შესრულების კონტროლზე. საქართველოს შიდა საზღვაო წყლებში, ნავსადგურებში, ტერიტორიულ ზღვაში, კონტინენტურ შელფსა და განსაკუთრებულ ეკონომიკურ ზონაში, დეპარტამენტის შავი ზღვის დაცვის კონვენციური სამმართველო ახორციელებს გარემოს დაცვისა და ბუნებრივი რესურსებით სარგებლობის სფეროში სახელმწიფო კონტროლს. მიწისქვეშა წყლებზე კონტროლის განხორციელებაზე პასუხისმგებელია სსიპ წიაღის ეროვნული სააგენტოს სალიცენზიო პირობების კონტროლის სამსახური.

სსიპ გარემოსდაცვითი ინფორმაციისა და განათლების ცენტრი, რომელიც ექვემდებარება საქართველოს გარემოს დაცვისა და სოფლის მეურნეობის სამინისტროს, პასუხისმგებელია, საზოგადოების გარემოსდაცვითი და აგრარული განათლების ხელშეწყობასა და ცნობიერების ამაღლებაზე, გადაწყვეტილების მიღების პროცესში საზოგადოების ჩართულობაზე, გარემოსდაცვით და აგრარულ ინფორმაციაზე ხელმისაწვდომობის უზრუნველყოფასა და სამინისტროს ერთიანი ინფორმაციული ტექნოლოგიური პოლიტიკის დანერგვაზე.

შპს „საქართველოს მელიორაცია“, რომელიც ექვემდებარება საქართველოს გარემოს დაცვისა და სოფლის მეურნების სამინისტროს, პასუხისმგებელია სარწყავი და სადრენაჟო სისტემების მართვაზე, სარწყავი სისტემების ინფრასტრუქტურის რეაბლიტაციასა და ქვეყანის ფარგლებში სარწყავი და სადრენაჟო სერვისების მიწოდებაზე. შპს „საქართველოს მელიორაცია“ უზრუნველყოფს სისტემების მომხმარებლებისაგან შესაბამისი გადასახადის შეგროვებას, რასაც ახორციელებს საკუთარი რეგიონული ოფისების საშუალებით.

საქართველოს ოკუპირებული ტერიტორიებიდან დევნილთა, შრომის, ჯანმრთელობისა და სოციალური დაცვის სამინისტრო პასუხისმგებელია დაიცვას საზოგადოებრივი ჯანმრთელობა, დაადგინოს სასმელი და საყოფაცხოვრებო დანიშნულების წყლის სტანდარტები და ნორმები. ხოლო, სასმელი წყლის ხარისხის კონტროლი ექვემდებარება გარემოს დაცვისა და სოფლის მეურნეობის სამინისტროს სსიპ სურსათის ეროვნული სააგენტოს კომპეტენციას. საქართველოს ოკუპირებული ტერიტორიებიდან დევნილთა, შრომის, ჯანმრთელობისა და სოციალური დაცვის სამინისტრო ადგენს გარემოს ხარისხობრივი მდგომარეობის ნორმებს მათ შორის, სასმელი წყლისთვის, ზედაპირული წყლისთვის, მიწისქვეშა და ზღვის სანაპირო წყლებისთვის.

საქართველოს რეგიონული განვითარებისა და ინფრასტრუქტურის სამინისტრო პასუხისმგებელია რეგიონული განვითარების პოლიტიკის განხორციელებაზე, მათ შორის წყალმომარაგებისა და წყალარინების სისტემის განვითარების კოორდინაციასა და მხარდაჭერაზე.

ადგილობრივი თვითმმართველობის ინსტიტუტები პასუხისმგებელნი არიან ადგილობრივი მნიშვნელობის წყლის რესურსების მართვაზე, მაგრამ მათი კომპეტენცია შეზღუდულია; წყლის მენეჯმენტი მეტად ცენტრალიზებულია.

საქართველოს ეკონომიკისა და მდგრადი განვითარების სამინისტრო პასუხისმგებელია ენერგეტიკის სფეროში სახელმწიფო პოლიტიკის განხორციელებაზე. სამინისტრო ანვითარებს ენერგეტიკის სექტორის გრძელვადიან, საშუალოვადიან და მოკლევადიან პროგრამებს, მათ შორის ჰიდროელექტროსადგურების მშენებლობას და კოორდინაციას უწევს მათ მუშაობას.

სსიპ საქართველოს საზღვაო ტრანსპორტის სააგენტო საქართველოს ეკონომიკისა და მდგრადი განვითარების სამინისტროს სისტემაში შემავალი ორგანოა, რომელიც უზრუნველყოფს საზღვაო სფეროს ორგანიზაციული და სამართლებრივი ინსტრუმენტების ეფექტურ დანერგვას ეროვნული და საერთაშორისო მოთხოვნების შესაბამისად, რაც ძირითადად მოიცავს: საქართველოს დროშით მცურავი სავაჭრო ფლოტის და საქართველოს ნავსადგურების საზღვაო უსაფრთხოების და უშიშროების უზრუნველყოფას; ზღვის გარემოს დაბინძურების პრევენციის კოორდინაციას; ზღვაზე ძებნისა და გადარჩენის ოპერაციების წარმოების კოორდინაციას; საქართველოს ტერიტორიულ ზღვაში გემების მოძრაობის მონიტორინგს; მეზღვაურთა მომზადებისა და სერტიფიცირების სისტემის გამართულ ფუნქციონირებას; სტატისტიკური და სტრატეგიული მიმართულებების შემუშავებას. გემებიდან ზღვის დაბინძურების შემთხვევაში, სალიკვიდაციო სამუშაოების კოორდინაციას ახორციელებს სსიპ საზღვაო ტრანსპორტის სააგენტო და მისი საზღვაო-სამაშველო საკოორდინაციო ცენტრი.

აჭარის ავტონმიური რესპუბლიკის ტერიტორიაზე სანაპირო წყლების მონიტორინგს ახორციელებს აჭარის ავტონმიური რესპუბლიკის გარემოს დაცვის სამმართველო.

საქართველოს ეკონომიკისა და მდგრადი განვითარების სამინისტროს დაქვემდებარებაში მყოფი სსიპ წიაღის ეროვნული სააგენტო პასუხისმგებელია ისეთ საკითხებზე, როგორიცაა: საქართველოს კანონით სასარგებლო წიაღისეულით (გარდა ნავთობისა და გაზისა) სარგებლობისათვის კანონმდებლობით განსაზღვრული ლიცენზიების გაცემა (მათ შორის მიწისქვეშა წყლებით სარგებლობისათვის სასარგებლო წიაღისეულის მოპოვების ლიცენზიების გაცემა) და ამ მიზნით გასაწევი საქმიანობის წარმართვა და კოორდინაცია; საქართველოს სახელმწიფოს ტერიტორიაზე, მის ტერიტორიულ წყლებში, კონტინენტურ შელფსა და განსაკუთრებულ ეკონომიკურ ზონაში ყველა სახის ჩატარებული და მიმდინარე საწარმოო და სამეცნიერო გეოლოგიური სამუშაოების აღრიცხვა.

საქართველოს სხვადასხვა მუნიციპალიტეტში არსებული წყალმომარაგებისა და წყალარინების სისტემების მართვას ახორციელებს რამდენიმე კომპანია. კერძოდ, საქართველოს რეგიონული განვითარებისა და ინფრასტრუქტურის სამინისტროს სისტემაში შემავალი შპს „საქართველოს გაერთიანებული წყალმომარაგების კომპანია“ ემსახურება საქართველოს ქალაქებს, თბილისის, მცხეთის, რუსთავის და გარდაბნის მუნიციპალიტეტის გარდა, აგრეთვე აჭარის ავტონომიური რესპუბლიკის ტეროტორიის გამოკლებით; შპს „ჯორჯიან უოთერ ენდ ფაუერი” (GWP) ემსახურება თბილისს, მცხეთას, გარდაბნის მუნიციპალიტეტს და რუსთავს, ხოლო აჭარის ავტონომიური რესპუბლიკის ქალაქების წყალმომარაგებას ადგილობრივი კომპანიები უზრუნველყოფენ.

ტბა ფარავანი © გარემოს დაცვისა და სოფლის მეურნეობის სამინისტრო

შპს საქართველოს გაერთიანებული წყალმომარაგების კომპანია სახელმწიფო საკუთრებაში არსებული შეზღუდული პასუხისმგებლობის საზოგადოებაა, რომლის 100% წილის მფლობელი სახელმწიფოა. კომპანია პასუხისმგებელია წყლის მოპოვებაზე, დამუშავებასა და აბონენტებისთვის წყლის მიწოდებაზე, ასევე სანიტარულ მომსახურებაზე. კომპანია მომსახურებას ახორციელებს მთელი ქვეყნის მასშტაბით, ურბანული ტიპის დასახლებებისთვის, გარდა ქ. თბილისის, ქ. მცხეთის, ქ. რუსთავის, გარდაბნის მუნიციპალიტეტისა და აჭარის ავტონომიური რესპუბლიკისა. კომპანია, ასევე, ახორციელებს წყალმომარაგების და წყალარინების სისტემების პროექტირებას, მშენებლობას, ექსპლუატაციასა და ოპერირებას. კომპანიის მიზნებია მოსახლეობისთვის, ხარისხიანი სასმელი წყლის უწყვეტ, 24-საათიან რეჟიმში მიწოდება, წყალმომარაგებისა და წყალარინების გამწმენდი ნაგებობების ინფრასტრუქტურის მშენებლობა და რეაბილიტაცია საერთაშორისო სტანდარტების შესაბამისად, წყლის ხარისხის შენარჩუნება და გაუმჯობესება, წყლის დანაკარგების აღმოფხვრა, ნარჩენი წყლების ჩაშვების პროცესის სრულყოფა და საქმიანობის განხორციელება გარემოს დაცვის ნორმების შესაბამისად.

ჯორჯიან უოთერ ენდ ფაუერი (GWP) არის კომპანია, რომელიც წყალმომარაგებითა და სასმელი წყლით უზრუნველყოფს თბილისისა და მის სიახლოვეს მდებარე დასახლებების მოსახლეობას, სახელმწიფო დაწესებულებებს და სამრეწველო და კომერციულ ობიექტებს. ჯორჯიან უოთერ ენდ ფაუერი წყლის რესურსებს ეკოლოგიურად სუფთა და მდგრადი გზით მოიპოვებს და ახდენს სასმელი წყლის ტრანსპორტირებასა და მომხმარებლისთვის მიწოდებას. კომპანია წყალარინების მომსახურებასაც ეწევა და მოხმარებული წყლების გატანას საკანალიზაციო ქსელების მეშვეობით უზრუნველყოფს. ჯორჯიან უოთერ ენდ ფაუერი გამოიმუშავებს აგრეთვე ელექტროენერგიას. ელექტროენერგიის წარმოება ჟინვალჰესსა და თეთრიხევიჰესზე ხდება. ორივე ჰიდროელექტროსადგური საქართველოს ერთიან ელექტროსისტემაშია ჩართული.

აჭარის ავტონომიური რესპუბლიკის ქალაქების წყალმომარაგებას უზრუნველყოფენ ადგილობრივი წყალმომარაგების კომპანიები.

საქართველოს ენერგეტიკისა და წყალმომარაგების მარეგულირებელი ეროვნული კომისია ადგენს სასმელი წყლით მომარაგების სფეროში საქმიანობის ლიცენზირების წესებსა და პირობებს. კომისია ასევე განსაზღვრავს წყალმომარაგების სფეროში ტარიფებისა და მომსახურების გადასახადის ოდენობის გამოთვლის წესს და ტარიფების ზღვრულ სიდიდეს.

სსიპ საქართველოს სტატისტიკის ეროვნული სამსახური „საქსტატი“ საქმიანობას ახორცილებს დამოუკიდებლად. საქართველოს კანონმდებლობის შესაბამისად, „საქსტატი“ პასუხისმგებელია სტატისტიკის წარმოებისა და სტატისტიკური ინფორმაციის გავრცელებაზე. „საქსტატი“ უზრუნველყოფს სხვადასხვა თემატიკის სტატისტიკურ მონაცემებსა და ინფორმაციას, მათ შორის გარემოსდაცვით სტატისტიკას, რაც მოიცავს მიწათსარგებლობასთან, ტყის და წყლის რესურსებთან, ატმოსფერული ჰაერის დაბინძურებასთან, დაცულ ტერიტორიებთან, სტიქიურ მოვლენებთან და გარემოსდაცვით სფეროში გამოვლენილ სამართალდარღვევებთან დაკავშირებულ სტატისტიკურ მონაცემებსა და ინფორმაციას. „საქსტატი“ აწარმოებს გარემოსდაცვით ინდიკატორებს, რომლებიც დაკავშირებულია გლობალური პოლიტიკის ისეთ მნიშვნელოვან საკითხებთან, როგორიცაა კლიმატის ცვლილება და გარემოსდაცვითი უსაფრთხოება.