საქართველო უკვე წარმოადგენს წყალთან დაკავშირებული რიგი მნიშვნელოვანი საერთაშორისო და რეგიონული შეთანხმების მხარე ქვეყანას, ან არის მათი რატიფიცირების პროცესში. საქართველო, ასევე, თანამშრომლობს სხვადასხვა ქვეყანასთან წყალთან დაკავშირებულ საკითხებზე ორმხრივი შეთანხმებების ფარგლებში. დამატებით, ქვეყანა ჩართულია მნიშვნელოვან გლობალურ და ეროვნულ ინიციატივებში და მიისწრაფის წყლის რესურსების მართვის მიმართულებით ევროპული სტანდარტების დანერგვისკენ. მართლაც, წყლის ხარისხი და წყლის რესურსების მართვა საქართველოსა და ევროკავშირს შორის გაფორმებული ასოცირების შესახებ შეთანხმების ერთ-ერთი მიმართულებაა. შეთანხმება, რომელსაც ხელი 2014 წელს მოეწერა, მიზნად ისახავს ევროკავშირში პოლიტიკურ ასოცირებასა და ეკონომიკურ ინტეგრაციაში ქვეყნისთვის ხელის შეწყობას.
შეთანხმების ერთ-ერთ მნიშვნელოვან მიმართულებას წარმოადგენს ევროკავშირსა და საქართველოს შორის გარემოს დაცვის საკითხებზე თანამშრომლობის გამტკიცება. კერძოდ, თანამშრომლობა მიზნად ისახავს ქვეყანაში გარემოს ხარისხის შენარჩუნებას, დაცვას, გაუმჯობესებასა და რეაბილიტაციას სხვადასხვა სფეროს, მათ შორის წყლის ხარისხისა და წყლის რესურსების, ეფექტური და მდგრადი მართვის საშუალებით.
საქართველო წარმოადგენს გაეროს ევროპის ეკონომიკური კომისიის გარემოსდაცვით საკითხებთან დაკავშირებული ინფორმაციის ხელმისაწვდომობის, გადაწყვეტილებების მიღების პროცესში საზოგადოების მონაწილეობისა და ამ სფეროში მართლმსაჯულების საკითხებზე ხელმისაწვდომობის შესახებ კონვენციის (ორჰუსის კონვენცია) მხარე ქვეყანას 2001 წლის 30 ოქტომბრიდან. ორჰუსის კონვენცია მიღებულ იქნა 1998 წლის 25 ივნისს დანიაში, ქ. ორჰუსში „გარემო ევროპისთვის“ მინისტრთა რიგით მეოთხე კონფერენციაზე.
კონვენციის შესაბამისად, ყველას აქვს უფლება მიიღოს გარემოსდაცვითი ინფორმაცია, რომელსაც სახელმწიფო ორგანოები ფლობენ; ყველას აქვს უფლება მონაწილეობა მიიღოს გარემოსდაცვითი გადაწყვეტილებების მიღების პროცესში; და ყველას აქვს უფლება გაასაჩივროს ისეთი გარემოსდაცვითი გადაწყვეტილება, რომელიც არღვევს ზემოაღნიშნულ ორ უფლებას, ან ზოგადად - გარემოსდაცვით კანონმდებლობას.
საქართველომ 2003 წლის 21 მაისს ხელი მოაწერა ორჰუსის კონვენციის ოქმს დამბინძურებელთა გარემოში გაშვებისა და გადატანის რეესტრის (PRTR) შესახებ, თუმცა მისი რატიფიცირება ჯერ არ მოუხდენია. შესაბამისად, ოქმით გათვალისწინებული დებულებების განხორციელება, მათ შორის ანგარიშგების მექანიზის შექმნა, ქვეყნისთვის სავალდებულო არ არის.
დამბინძურებელთა გარემოში გაშვებისა და გადატანის რეესტრი წარმოადგენს ეროვნულ გარემოსდაცვით მონაცემთა ბაზას, სადაც განთავსებულია ინფორმაცია ჰაერში, წყალსა და მიწაში გაშვებული ან გადატანილი პოტენციურად საშიში ქიმიური ნივთიერებების შესახებ. ოქმის მიზანია, რომ ეროვნული რეესტრის შექმნის საშუალებით უზრუნველყოს დამბინძურებელთა გარემოში გაშვებისა და გადატანის შესახებ ინფორმაციაზე საზოგადოების ხელმისაწვდომობა, რაც ხელს შეუწყობს როგორც საზოგადოების მონაწილეობას გარემოსათან დაკავშირებული გადაწყვეტილებების მიღების პროცესში, ასევე გარემოს დაბინძურების შემცირებას და თავიდან აცილებას.
საქართველომ 1999 წლის 17 ივნისს ხელი მოაწერა გაეროს ევროპის ეკონომიკური კომისიის „ტრანსსასაზღვრო წყალსადინარებისა და საერთაშორისო ტბების დაცვისა და გამოყენების შესახებ“ 1992 წლის კონვენციის ოქმს წყალი და ჯანმრთელობის შესახებ, თუმცა ოქმი ჯერ არ არის ქვეყნის მიერ რატიფიცირებული.
ოქმის ძირითად მიზანს წარმოადგენს ადამიანის ჯანმრთელობის დაცვა და კეთილდღეობის უზრუნველყოფა წყლის რესურსების უკეთესი მართვის საშუალებით, მათ შორის, წყლის ეკოსისტემების დაცვითა და წყალთან დაკავშირებული დაავადებების პრევენციით, შემცირებითა და კონტროლით.
საერთაშორისო მნიშვნელობის ჭარბტენიანი, განსაკუთრებით წყლის ფრინველთა საბინადროდ ვარგისი, ტერიტორიების შესახებ კონვენციის (რამსარის კონვენცია) მხარეს საქართველო 1997 წლის 7 ივნისიდან წარმოადგენს. ქვეყანაში ამჟამად არის 34,480 ჰექტარის ფართობის მქონე ორი საერთაშორისო მნიშვნელობის მქონე ჭარბტენიანი ტერიტორია („რამსარის საიტი“) - ცენტრალური კოლხეთის ჭარბტენიანი ტერიტორია და ისპანის ჭაობი.
რამსარის კონვენციას ხელი 1971 წელს მოეწერა და ძალაში შევიდა 1975 წელს. კონვენციას ჰყავს 171 მხარე ქვეყანა. ერთადერთი საერთაშორისო შეთანხმება, რომელიც მხოლოდ ერთ კონკრეტულ ეკოსისტემაზეა კონცენტრირებული, მიზნად ისახავს ჭარბტენიანი ტერიტორიების დაცვასა და გონივრულ გამოყენებას.
იხილეთ საქართველოს მიერ მომზადებული რამსარის ეროვნული მოხსენება ინგლისურ ენაზე.
კლიმატის ცვლილების მთავრობათაშორისი პანელი (IPCC) წარმოადგენს საერთაშორისო ორგანოს, რომელიც შეიქმნა კლიმატის ცვლილებასთან დაკავშირებული მეცნიერების ასახსნელად და შესაფასებლად. პანელი შეიქმნა 1988 წელს მსოფლიო მეტეოროლოგიური ორგანიზაციისა (WMO) და გაეროს გარემოსდაცვითი პროგრამის (UNEP) მიერ და მისი მიზანია პოლიტიკოსების ინფორმირება კლიმატის ცვლილების მეცნიერული საფუძვლების და კლიმატის ცვლილების გავლენის, სამომავლო რისკებისა და საადაპტაციო და შემარბილებელი შესაძლებლობების შესახებ.
საქართველომ უმასპინძლა კლიმატის ცვლილების მთავრობათაშორისი პანელის რიგით 37-ე პლენარულ სხდომას ბათუმში, 2013 წლის 14-18 ოქტომბერს.
2011 წლიდან საქართველო შეუერთდა ღია მმართველობის პარტნიორობის ინიციატივას. ღია მმართველობის პარტნიორობა წარმოადგენს მთავრობების მრავალმხრივ ინიციატივას, რომელიც გამოხატავს მათ მზადყოფნას უზრუნველყონ უფრო ეფექტური რეაგირება მოქალაქეთა საჭიროებებზე. 2016-2018 წლებისთვის განსაზღვრული 24 ვალდებულებიდან, საქართველომ სრულყო 15 ვალდებულება.
იხილეთ 2019 წლის ანგარიში საქართველოში გარემოსდაცვითი ინფორმაციის გავრცელების შესახებ ინგლისურ ენაზე.
შავი ზღვის დაბინძურებისაგან დაცვის კონვენციას ხელი მოეწერა 1992 წლის აპრილში, ბუქარესტში და მისი რატიფიცირება მოხდა შავი ზღვის აუზის ექვსივე ქვეყნის მიერ. კონვენცია საქართველოს მიერ რატიფიცირებული იქნა 1993 წლის სექტემბერში და ძალაში შევიდა 1994 წლის სექტემბერში.
"ბუქარესტის კონვენცია" აერთიანებს ოთხ მნიშვნელოვან ოქმს:
კონვენციის განხორციელების პროცესს მართავს შავი ზღვის დაბინძურებისაგან დაცვის კომისია.
გემებიდან დაბინძურების პრევენციის შესახებ საერთაშორისო კონვენცია (მარპოლის კონვენცია) წარმოადგენს ძირითად საერთაშორისო შეთანხმებას, რომელიც უზრუნველყოფს ოპერაციული ან შემთხვევითი მიზეზების გამო გემების მიერ საზღვაო გარემოს დაბინძურების პრევენციას. მარპოლის კონვენცია მიღებულ იქნა 1973 წლის 2 ნოემბერს გაეროს საერთაშორისო საზღვაო ორგანიზაციაში (IMO). გარკვეული დროის მანძილზე, კონვენციაში შეტანილი იქნა რიგი ცვლილებები და საბოლოოდ, ის ძალაში შევიდა 1983 წლის 2 ოქტომბერს.
კონვენცია რატიფიცირებული იქნა საქართველოს მიერ 1995 წლის 9 ნოემბერს და ძალაში შევიდა 2003 წლის 27 სექტემბერს.
გემების ბალასტური წყლის და დანალექების კონტროლისა და მართვის შესახებ საერთაშორისო კონვენცია მიზნად ისახავს წყლისმიერი მავნე ორგანიზმების გავრცელების პრევენციას ერთი რეგიონიდან მეორეში გემების ბალასტური წყლისა და დანალექების მართვისა და კონტროლისთვის შესაბამისი სტანდარტებისა და პროცედურების შემუშავების გზით. კონვენცია მიღებულ იქნა 2004 წლის 13 თებერვალს და ძალაში შევიდა 2017 წლის 8 სექტემბერს.
კონვენცია საქართველოს მიერ რატიფიცირებული იქნა 2014 წლის 30 ოქტომბერს და აღნიშნულით ქვეყანაში ბალასტური წყლების მართვის სამართლებრივი ჩარჩო შეიქმნა. 2015 წელს საქართველოში ბალასტური წყლების მართვის პროცედურების ტექნიკური რეგლამენტის დამტკიცებით კი ქვეყანამ პირველი მნიშვნელოვანი ნაბიჯი გადადგა კონვენციის მოთხოვნების შესასრულებლად.
საერთაშორისო საზღვაო ორგანიზაციის (IMO) ფარგლებში საქართველოს მიერ ხელმოწერილი სხვა გარემოსდაცვითი კონვენციები მოიცავს შემდეგს:
იხილეთ IMO-ს ფარგლებში არსებული შეთანხმებების რატიფიცირების სტატუსი სხვადასხვა ქვეყნის, მათ შორის, საქართველოს მიერ.
